Đậu nành là một thực phẩm quen thuộc và giàu dinh dưỡng, tuy nhiên, có nhiều tranh cãi xoay quanh việc tiêu thụ đậu nành có thể làm tăng nguy cơ ung thư vú. Vậy thực hư ra sao? Hãy cùng Oncoclinic phân tích chuyên sâu các nghiên cứu khoa học và khuyến nghị từ đội ngũ bác sĩ để có cái nhìn rõ ràng hơn.

1. Liệu Đậu Nành Có Gây Nguy Cơ Ung Thư Vú?

Ung thư vú là một trong những loại ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ trên toàn thế giới. Trong khi các yếu tố nguy cơ như di truyền, lối sống và hormone đã được xác định rõ, mối liên hệ giữa chế độ ăn uống và nguy cơ ung thư vú vẫn là chủ đề tranh cãi. Đậu nành là thực phẩm giàu isoflavone, một loại phytoestrogen có cấu trúc tương tự estrogen, từ đó dẫn đến lo ngại rằng đậu nành có thể làm tăng nguy cơ ung thư vú.

2. Thành phần dinh dưỡng của đậu nành

Đậu nành chứa nhiều thành phần dinh dưỡng có lợi như:

• Isoflavone: Hợp chất thực vật có hoạt tính giống estrogen, đặc biệt là genistein và daidzein.
• Protein thực vật: Chất lượng cao, phù hợp cho chế độ ăn chay và thuần chay.
• Chất xơ: Hỗ trợ tiêu hóa và kiểm soát cân nặng.
• Khoáng chất và vitamin: Canxi, kali, vitamin K và axit folic.

3. Isoflavone và Estrogen: Cơ chế hoạt động

Isoflavone là phytoestrogen có thể liên kết với thụ thể estrogen trong cơ thể, nhưng với hiệu lực yếu hơn estrogen nội sinh. Điều này làm dấy lên nghi ngờ rằng việc tiêu thụ đậu nành có thể kích thích sự phát triển của các tế bào ung thư vú nhạy cảm với hormone.

Tuy nhiên, nghiên cứu gần đây cho thấy isoflavone có thể có tác dụng đối kháng với estrogen nội sinh ở một số trường hợp, từ đó giảm nguy cơ ung thư vú.

4. Nghiên cứu khoa học về đậu nành và ung thư vú

4.1. Nghiên cứu trên động vật

Một số nghiên cứu trên chuột cho thấy việc sử dụng liều cao isoflavone có thể kích thích sự phát triển của khối u. Tuy nhiên, các kết quả này không thể áp dụng trực tiếp lên con người do sự khác biệt trong trao đổi chất.

4.2. Nghiên cứu trên người

Nhiều nghiên cứu dịch tễ học cho thấy:

• Phụ nữ châu Á: Tiêu thụ đậu nành từ nhỏ có liên quan đến giảm nguy cơ ung thư vú.
• Phụ nữ phương Tây: Việc tiêu thụ đậu nành ở mức vừa phải không làm tăng nguy cơ ung thư vú.
• Nghiên cứu meta-analysis: Một số phân tích tổng hợp từ nhiều nghiên cứu cho thấy tiêu thụ đậu nành có thể giảm nhẹ nguy cơ ung thư vú, đặc biệt khi bắt đầu từ thời kỳ thanh thiếu niên.

5. Đậu nành và phụ nữ sau mãn kinh

Ở phụ nữ sau mãn kinh, mức estrogen giảm, isoflavone trong đậu nành có thể đóng vai trò như một estrogen yếu, giúp bảo vệ mô vú khỏi sự phát triển của tế bào ung thư. Tuy nhiên, việc tiêu thụ nên ở mức vừa phải, tránh lạm dụng các sản phẩm bổ sung isoflavone.

6. Lợi ích sức khỏe khác của đậu nành

Ngoài mối liên hệ với ung thư vú, đậu nành còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe khác:

• Giảm nguy cơ bệnh tim mạch: Isoflavone giúp giảm cholesterol LDL và tăng cholesterol HDL.
• Kiểm soát cân nặng: Đậu nành giàu protein và chất xơ, giúp tạo cảm giác no lâu.
• Ngăn ngừa loãng xương: Isoflavone có thể hỗ trợ duy trì mật độ xương, đặc biệt ở phụ nữ sau mãn kinh.

7. Khuyến nghị tiêu thụ đậu nành

• Tiêu thụ đậu nành nguyên chất từ thực phẩm tự nhiên như đậu phụ, sữa đậu nành, đậu edamame.
• Tránh các sản phẩm bổ sung isoflavone dạng cô đặc trừ khi có chỉ định y khoa.
• Lượng tiêu thụ khuyến nghị: 1-2 khẩu phần đậu nành tự nhiên mỗi ngày (tương đương 25-50mg isoflavone).

8. Kết luận

Đậu nành là một thực phẩm giàu dinh dưỡng và mang lại nhiều lợi ích sức khỏe, trong đó bao gồm cả tiềm năng giảm nguy cơ ung thư vú. Các nghiên cứu hiện tại không tìm thấy bằng chứng thuyết phục rằng việc tiêu thụ đậu nành ở mức hợp lý làm tăng nguy cơ ung thư vú. Tuy nhiên, cần lưu ý sử dụng đậu nành từ nguồn thực phẩm tự nhiên và tránh lạm dụng các chế phẩm bổ sung.